Yunus Kıssası
YUNUS KISSASI
Araştırınca varılan sonuç şudur.
Asurluların başkenti Ninova’da her taraf balık figürleriyle dolu. Mühürlerine Dicle ve Fırat sularının tanrısı Enki’nin figürünü basan balıkperestlerin ülkesi. Yunus bu ülkeden yükselttiği tek Allah inancından dolayı dışlanan, kovulan ve bunun sonucu olarak şehirden hicret etmeyi düşünerek ayrılan ve bir gemiye binip başka yerlere gitmeyi hesaplayandır. Ninova halkı, tıpkı Muhammed peygambere yapılan gibi, işlerine gelmeyip zora girince, onu yakalamak ve öldürmek istediler.
O da şehri terk etmek istedi.
Ve o şehre sitem etti ve küstü. Lanet olsun size o kadar anlattım, bir kişi bile bana inanmadı dedi ve Yunus yorgun argın gemiye bindi.
Gemidekilere katıldı, Fakat o gün deniz dalgalı olup fırtınalı olduğundan, gemidekiler de su tanrısı Enki’nin öfkelendiğini, bir şeye kızdığında denizin böyle olduğuna inandıklarından gemiye binen Yunus ile çekişmeye başladılar. Yunus bu tür inançların batıl olduğunu söyleyince öfkelendiler ve aralarında karşılıklı çekişme çıktı. Gemidekiler Yunus’un kendi tanrılarının gazabını çekecek lâflar ettiğini gördüler ve onu yalnız bularak sıkıştırdılar. Bugünkü tabirle Bu adam devlete karşı geliyor, polis çağırın türünden lâflar ettiler ve böylece Yunus gemideki çekişmeyi kaybetti, kaybedenlerden oldu…
Su tanrısı Enki’yi balık ile sembolize edip onu kendisine devlet ve imparatorluk araması olarak kabul eden Asur devleti onu zindana kapattı. Çünkü gemidekiler polis çağırıp devletin adamlarına teslim ettiler. Böylece Yunus balığın (devletin) eline düştü, onun tarafından yutuldu, zindana kapatıldı. Çünkü kınananlardan, suç işlediği sanılanlardan, tanrıların gazabını çekenlerden birisi olarak görülüyordu…
Ayette geçen Onu yuttu/kapattı (eltegamehu) ifadesinin esas anlamı kapamak, kapatmak demektir. Türkçede kullanılan lokma kelimesi de buradan gelir. Bir şeyi ağza götürüp dudakları kapatınca lokma alınmış olur. Buradan hareketle lokmayı yutmak tabiri gelişmiş ve ikincil anlamda yutmak manası kazanmıştır. Bu anlamda Türkçede birine lokma olmak ifadesini çağrıştırır. Yani burada balık tarafından yutulmak, devletin eline düşmek, cezaevine kapatılmak, zindana tıkılmak demektir.
Eğer bizi ananlardan, tesbih edenlerden olmasaydı diriliş gününe, kıyamete kadar orada kapalı kalırdı. Zindana kapatılmış bir halde oradan çıkamazdı. Ayette geçen fi batnihi ifadesi Onun karnının içinde manasına geldiği gibi kökün esas anlamı gizli kalmak, kapalı olmak, kapalı kalmak olduğundan kapatıldığı, üzerine kapıların örtülüp karanlık zindanlara mahkûm edildiği yerden kıyamete kadar bir daha çıkamazdı manası kazanır. Kaldı ki balığın karnı burada Arması balık olan, mühürlerine balık figürü basan dönemin Asur devletinin insanları kapattığı, karanlıklara mahkûm ettiği zindanı, cezaevi demektir.
Epeyce bir süre tutuklu kaldıktan sonra onu özgürlüğüne kavuşturduk. Karanlıklardan çıkarıp serbestliğe kavuşturduk. Duvarların arasından açık alana, serbestliğe, özgürlüğe ilettik. Fakat bu arada epeyce de yıpranmış, çökmüş, eziyet görmüştü.
Çorak toprakta yetişen bodur bir fidanın veya kabak türünden bir ağacın gölgesine yaslandı. Başından geçenleri düşündü. Gökyüzüne bakarak tutuklu kaldığı yılları bir film şeridi gibi gözünün önünden geçirdi. Masmavi gökyüzünü seyrederek tutsaklık ile özgürlük arasındaki farkı düşündü. Ve mücadeleye devam etme kararı verdi.
Ve şehre geri döndü. Çalıştı, çabaladı ve yüz bin kişiyi aşan bir topluluk ona iman etti. İşte bu vesileyle Kur'an, peygambere 'Ey Muhammed! Sen de bunaldın, sıkıldın diye bırakıp gitmek isteme. Nasıl ki Yunus'a yüz bin kişi inandıysa sana da bu şehir bir gün inanacak' dedi.
Kur’an O günden günümüze gelerek bizlere diyor ki, Ey Yunus gibi bunalıp, sıkıntı içine girenler sabredin, direnin, hak bildiğiniz yolda devam edin sonunda zafer sizin olacak. Çünkü doğrunun karşısında durmak mümkün değildir.